Geopark Owadów-Brzezinki
Szczątki unikatowych w skali świata olbrzymich zwierząt morskich, które odkryto na terenie
kamieniołomu w Owadowie-Brzezinkach, będzie można obejrzeć w geoparku stworzonym w jego obrębie. Otwarcie placówki,
połączone m.in. z wykładami naukowców, odbędzie się w niedzielę 23 czerwca.
Geopark powstał w sąsiedztwie kamieniołomu Owadów-Brzezinki, który położony jest w północno-zachodniej
części Gór Świętokrzyskich w gminie Sławno. Jest to jedno z najbardziej unikatowych i bogatych stanowisk
paleontologicznych odkrytych w ostatnich latach na świecie.
Do tej pory naukowcy odkryli tam m.in. szczątki pierwszego znanego w naszym kraju latającego gada -
pterozaura czy nowy dla nauki gatunek gada morskiego z grupy ichtiozaurów.
Na geopark składać się będzie muzeum paleontologiczne i ścieżka edukacyjna.
Jak opisuje w rozmowie z PAP jeden z autorów koncepcji ekspozycji, dr Daniel Tyborowski z Muzeum Ziemi PAN,
w muzeum znajdzie się kilkaset okazów głównie zwierząt morskich, które żyły 148 mln lat temu - czyli w czasie późnej
jury, kiedy po Ziemi stąpały dinozaury. W przygotowanie scenariusza wystawy zaangażowany był również dr Błażej
Błażejowski z Instytut Paleobiologii PAN i inni eksperci. Tyborowski podkreśla, że inspiracją były podobne placówki z
zachodniej Europy.
Wśród najciekawszych prezentowanych na wystawie skamieniałości - zdaniem Tyborowskiego
- są te należące do wielkich drapieżnych ryb i morskich gadów czy rzadko spotykanych w zapisie kopalnym skrzypłoczy
(stawonogów).
Jest też wielka kolekcja owadów - pasikoników, ważek i chrząszczy, które zachowują się zazwyczaj bardzo rzadko.
"Odkrycia w Owadowie pokazują, że obszar ten był blisko 150 mln lat temu prawdziwym tyglem, gdzie mieszkała olbrzymia
różnorodność gatunków zwierząt morskich, które pochodziły z różnych regionów jurajskiej Europy.
Pojedyncze gatunki znane z Owadowa paleontolodzy odkrywają na przykład w Wielkiej Brytanii czy w Rosji.
Ale nigdy nie odkrywano ich razem, zamieszkujących jeden rejon, co jest widoczne właśnie w Owadowie" - dodaje.
Kościół św. Idziego w Inowłodzu
Kościół św. Idziego w Inowłodzu – romański kościół zrekonstruowany w latach 1936-1938 przez Adolfa Szyszko-Bohusza. Świątynię według nowożytnej płyty inskrypcyjnej wybudowano w 1082 z fundacji Władysława Hermana, jednak w rzeczywistości pochodzi ona prawdopodobnie z XII w. (najpóźniej z 1138) i jest fundacją Bolesława Krzywoustego[potrzebny przypis]. Świątynię wymienia również Jan Długosz, podając rok 1086 jako datę fundacji. Równocześnie z kościołem powstał na tej samej górze klasztor Benedyktynek, który został w 1241 zburzony podczas najazdu tatarskiego. Nosi on cechy typowe dla architektury obronnej. Po powstaniu kościoła pw. św. Michała w 1520 starsza świątynia straciła znaczenie i zaczęła podupadać. Pierwszą próbę odnowienia kościoła podjęto w 1790, sprowadzając do niego z kapliczki w Giełzowie cudowny obraz Matki Boskiej Bolesnej. W 1793 został ograbiony przez żołnierzy pruskich, a następnie zamieniony na magazyn zbożowy. Na początku XX wieku świątynia była zniszczona, a jej dach pokryty był słomą. Prace restauracyjne rozpoczęto z inicjatywy cara Mikołaja II. Kolejne zniszczenia zostały spowodowane przez I wojnę światową. Pierwsze, nieukończone prace rekonstrukcyjne prowadzono w latach 1924-1926. Ostateczny wygląd nadała mu restauracja prowadzona z inicjatywy prezydenta Ignacego Mościckiego, według projektu Wilhelma Henneberga. Wprowadzono wtedy wiele elementów obcych wcześniejszej architekturze kościoła – m.in. podwyższono o jedną kondygnację wieżę, a w nawie od strony zachodniej na miejscu otwartej arkady wybudowano emporę z tryforyjnymi przezroczami. Świątynię ponownie poświęcono 1 listopada 1938. Przy kościele znajduje się cmentarz w Inowłodzu.
Szaniec Hubala
Szaniec Hubala – symboliczna budowla z kamieni polnych w kształcie pierścienia, znajdująca się na polanie opodal wsi Anielin, w miejscu, gdzie o świcie 30 kwietnia 1940 w potyczce z Niemcami poległ major Henryk Dobrzański „Hubal”, dowódca Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego. Wraz z nim poległ jego podkomendny kapral Antoni Kossowski „Ryś”. Od kul padł również koń majora „Demon”. W centralnym miejscu obiektu stoi głaz z tablicą upamiętniającą to wydarzenie. Na wewnętrznych ścianach umieszczone są dodatkowe tablice pamiątkowe. Każdego roku, 30 kwietnia, w rocznicę śmierci „Hubala” odbywają się tu uroczystości żałobne.
Zamek w Drzewicy
Zamek w Drzewicy – zamek zbudowany w latach 1527–1535 z inicjatywy arcybiskupa gnieźnieńskiego Macieja Drzewickiego, w stylu gotycko-renesansowym. Wybudowany na skraju miasta, nad rzeką Drzewiczką, otoczony dwiema fosami i dzielącym je wałem ziemnym. Budowla stanęła na planie regularnego, zbliżonego do kwadratu prostokąta. W jej systemie obronnym istotną rolę odgrywały cztery kwadratowe wieże usytuowane w narożach założenia. Obiekt spłonął w 1814 roku, jest dziś dobrze zachowaną, po koronę murów, ruiną. Dzięki temu, że zamek nie był przebudowywany, jest to jedna z lepiej zachowanych rezydencji z 1 poł. XVI wieku w Polsce. Budowlę wzniesiono w latach 1527–1535 z inicjatywy prymasa Macieja Drzewickiego herbu Ciołek w jego rodowych posiadłościach. Po ponad dwóch wiekach zamek przejmują Sołtykowie a następnie Szaniawscy. W drugiej połowie XVIII wieku zamek zostaje ofiarowany bernardynkom, które straciły w pożarze swój dawny klasztor ufundowany w 1630 roku przez Annę z Bąkowca-Drzewicką. W 1814 roku pożar trawi również zamek w Drzewicy. Według jednego z podań, po zakończonych roratach nie zgasiły świec od których spłonął cały budynek. Od tego czasu nikt więcej nie zamieszkiwał zamku, który popadał w coraz większą ruinę. W latach 1948-49 i później 1985-86 na zamku prowadzone były pierwsze badania zamku i prace archeologiczne. W 1952 roku powstał projekt zabezpieczania i zadaszenia zamku. W 1990 roku ruiny zamku kupił Antoni Borzewski z Warszawy. W 2017 roku rozpoczęły się na zamku prace zabezpieczające.
Rezerwat przyrody Diabla Góra
Rezerwat przyrody Diabla Góra – rezerwat krajobrazowy położony w gminach Aleksandrów (powiat piotrkowski) i Żarnów (powiat opoczyński) w województwie łódzkim, w Nadleśnictwie Przedbórz na terenie obrębu Reczków. Obejmuje on teren wzniesienia o nazwie Diabla Góra. Znajduje się w granicach Piliczańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Powierzchnia rezerwatu wynosi 161,19 hektarów. Utworzony na podstawie zarządzenia Ministerstwa Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z 29 grudnia 1987 roku. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie porośniętego lasem izolowanego wzgórza z wychodniami skał piaskowcowych, które było miejscem bitew partyzanckich okresu II wojny światowej. Gatunkiem dominującym w drzewostanie jest sosna z domieszką dębu. Wyróżniono tu następujące zbiorowiska roślinne: kwaśna dąbrowa, bór mieszany oraz bór sosnowy świeży występujący na zalesionych gruntach porolnych. Z ciekawszych zwierząt odnotowano tu gniewosza plamistego – gatunek węża wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Według obowiązującego planu ochrony ustanowionego w 2011 roku (z późniejszymi zmianami), obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną. Rezerwat jest punktem początkowym szlak turystyczny czerwony czerwonego szlaku turystycznego prowadzącego do Łącznej. Przez Diablą Górę przebiega szlak turystyczny niebieski pieszy Szlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy.
Jezioro Sulejowskie
Jezioro powstało w latach 1969–1974 w wyniku przegrodzenia rzeki Pilicy w okolicy miejscowości Smardzewice, na jej 139 kilometrze od ujścia, na granicy ówczesnych województw łódzkiego i kieleckiego. Powstała tam betonowo-ziemna zapora o długości 1200 m i wysokości 16 m, która przyczyniła się do powstania zbiornika o powierzchni 2700 ha. Linia brzegowa zbiornika wynosi 58 km, z czego 11 km znajduje się na terenie gminy Wolbórz. Zasilany jest przez dwie rzeki: Pilicę i Luciążę. O budowie jeziora na Pilicy w okolicach Sulejowa zaczęto myśleć w połowie lat 60. XX wieku. Istniejące ujęcia wody zlokalizowane w Łodzi i jej obrębie oraz w Tomaszowie Mazowieckim przestały zaspokajać potrzeby mieszkańców i przemysłu. Doszło nawet do racjonowania wody. Hasło „Woda dla Łodzi” widniało na transparentach przy budowie tamy spiętrzającej Pilicę i przy karczowaniu terenów przewidzianych do zalania. Nowo budowane jezioro zaporowe połączono z Łodzią potężnym rurociągiem. Początkowy jego odcinek, prowadzący do stacji uzdatniania w Kalinku, to stalowa rura o długości 36,6 km i średnicy 1,60 m. Jeszcze potężniejszy jest jego pozostały odcinek, łączący Kalinko ze zbiornikami i przepompownią na Chojnach. Ma on bowiem średnicę aż 2,20 metra. W Jeziorze występuje wiele gatunków ryb, dominujące to: płoć, leszcz, karp, amur, krąp, okoń, sum, sandacz i szczupak.
